Big Mac Endeksi, farklı ülkelerin ekonomik verilerini karşılaştırmada kullanılan bir değerdir. İsmini tahmin ettiğiniz gibi McDonalds’ın dünyaca ünlü Big Mac hamburgerinden alan bu endeks uzun yıllardır ekonomide farklı karşılaştırmaların yapılması adına sıkça kullanılmaktadır.
Dünya üzerinde onlarca ülkede yer alan McDonald’s zincirlerinin bilinen en ortak menüsü olduğu için karşılaştırma yapmak için uygun bir argümandır.
Big Mac Endeksi Nasıl Ortaya Çıktı?
Ekonomi biliminde kurların hareketinin tahmininde kullanılan en temel 2 teorem “Satın Alma Gücü Paritesi” ve “Faiz Haddi Paritesi” teoremleridir.
Kısa tanımlamayla: Bir mal sepetinin fiyatının dünyanın her yerinde aynı olmasından hareket ederek ortaya çıkartılan teoreme Satın Alma Gücü Paritesi denir. Günümüzde bu paritenin daha anlaşılabilir olması için ortaya çıkartılmış en yaygın endeks ise Big Mac endeksidir. Bir fastfood ürünü üzerine kurulan bu endeks günümüz piyasalarının en güvenilir endexleri arasında yer almaktadır.
Big Mac endeksi ilk olarak Eylül 1986’da The Economist dergisi tarafından hazırlanmıştır. Big Mac’in farklı ülkelerdeki satış fiyatlarını baz alarak hazırlanan bu endeks, farklı ülkelerin para birimleri veya diğer verilerinin karşılaştırmalarını daha anlaşılabilir bir hale getirmektedir. 1986 yılından 1993 yılına kadar doların satın alma gücündeki değişkenliği gösteren endeks, günümüzde dolar karşısında diğer ülke para birimlerinin de satın alma gücünü göstermek için de kullanılmaktadır.
Big Mac Endeksi Nasıl Hesaplanır?
The Economist’in düzenli olarak hazırladığı Big Mac endexi temelde bir Big Mac’in farklı ülkeler de sahip olduğu fiyatların karşılaştırılması ile ortaya çıkmaktadır.
Bir örnekle açıklamak gerekirse: 2017 Ocak ayında yayınlanan son endekse göre ABD’de Big Mac 5,06 dolarken, Türkiye’de 2,75 dolar’dan satılmaktadır. Buradan yola çıkarak ülkemizin para biriminin ABD Doları karşısında daha düşük değerde olduğunu görebilmekteyiz.
Farklı bir örnek vermek gerekirse: Endeks’in en tepesinde yer alan İsviçre’de Big Mac fiyatı 6,35 dolarken ABD’de 5,06 dolardır. Buna göre İsviçre Frangı ABD Dolarına göre daha değerli bir para birimidir.