FUTURES PİYASASI TARİHÇESİ

Futures piyasalarda fiyat, vade ve miktar bugünden belirlenerek geleceğe yönelik alım-satım işlemleri yapılmaktadır.

Çeşitli malların gelecekte teslim koşuluyla alım satımı çok eski tarihlere dayanır. Bugünkü anlamda vadeli sözleşmelere ilişkin ilk uygulamalar, tarımsal mallarla başlamıştır. Çiftçiler, vadeli pazarlarda malların değer kaybetme riskine karşı alım ve satımı konusunda anlaşmalar yaparak piyasanın temellerini atmışlardır. Eski çağlarda yapılan bu anlaşmalar standart olamayacağından, sözleşmedeki her konu taraflar arasında pazarlıkla tespit edilmiştir.

Tarihte ilk olarak tarımsal ürünlerle ilgili vadeli sözleşmeleri standartlaştırmak için, 1818 yılında Şikago Ticaret Odası (CBT) kurulmuştur. Şikago Ticaret Odası’nın temel amacı, tarımsal ürünlerin vadeli olarak alım satımlarını yapabilmek için alıcı ve satıcıları bir araya getirmektir. Şikago Borsası’nda 1865 yılında vadeli sözleşmeler için teminat veya marjin sistemi uygulamaya konmuştur.

Daha sonraki yıllarda, özellikle. Bretton Woods sisteminin çökmesiyle finansal ürünler üzerine düzenlenen vadeli sözleşmelerin işlem gördüğü borsalar kurulmuştur. Örneğin; 1972’de döviz, 1975’te tahvil, 1976’da faiz oranı ve 1982’de hisse senetleri üzerine işlem yapan borsalar faaliyete geçmiştir.

1982 yılında Kansas Ticaret Odası 1700 hisse senedine dayalı Value Line adını taşıyan ilk endeks vadeli sözleşmesini geliştirmiştir. Ardından S&P 100, S&P 500. Russell 3000, Nikkei, Dow Jones gibi endeksler üzerine yazılan vadeli sözleşmeler alınıp satılmaya başlanmıştır.