Opsiyon İşlemleri

Opsiyon Sözleşmeleri, ileri vadeli bir dayanak varlığı, belirli bir dönem sonunda, şartları önceden belirlenmiş bir fiyattan alma ya da satma hakkı veren sözleşmelerdir. Opsiyon sözleşmelerin forward ve futures işlemlerinden ayıran temel farkı vade sonunda alma ya da satma zorunluluğunun olmamasıdır. Opsiyon işlemleri ise koşula bağlı girilen sözleşmelerdir. Forward, futures ve swap işlemlerinde ise yatırımcı, almış olduğu pozisyon gereği ürünün fiyatı ne olursa olsun, alım ya da satım işlemini gerçekleştirmek zorundadır.

Opsiyon sözleşmelerinde cayma hakkı bulunur. Bu cayma hakkını kullanabilmek için yatırımcı bir bedel ödemek zorundadır. Opsiyonu alan taraf, cayma bedeli olarak da nitelendirilecek bir tutarı satıcıya ödemek zorundadır. Bu tutara opsiyon primi adı verilir.

Opsiyonu satan taraf ise (kısa), opsiyonu alan tarafın kârlı olduğu durumda ödemekle yükümlü olan taraftır. Opsiyonu satan kişi, üstlendiği bu koşullu yükümlülüğün bedeli olarak opsiyon primini tahsil edecektir.

Opsiyon sözleşmelerinde, alıcı ve satıcı açısından taraflar dörde ayrılır.

• Alım opsiyon (call opsiyonları) sözleşmesini alan
• Alım opsiyon sözleşmesini satan
• Satım opsiyon sözleşmesini (put opsiyonu) alan
• Satım opsiyon sözleşmesini satan şeklindedir.

Opsiyon sözleşmeleri hem tezgâh üstü (OTC) piyasalarda hem de organize piyasalarda işlem görmektedir. Opsiyon sözleşmelerini satan tarafların temerrüt riskine düşme yani taahhüdünü yerine getirememe olasılığı bulunur. Bu ihtimalin ortadan kaldırılması için, vadeli işlem piyasalarındakine benzer bir teminat mekanizması kullanılır. Organize piyasalarda opsiyonlar için de teminatlandırma şarttır.